Knieprothese met robot-technologie
In maart 2018 werden in Brugge de eerste twee robot-geassisteerde knieprothesen geplaatst. De operaties werden uitgevoerd door dr. Geert Van Damme en Dr. Pieter-Jan Vandekerckhove.
Waar stonden we tot op heden?
Bij een knieprothese wordt het gewrichtskraakbeen (de glijlaag) dat door artrose ernstig is aangetast of weggesleten, vervangen door een nieuw gewrichtsoppervlak in kunststof met respect voor de anatomische vorm en grootte van de knie. De betrachting bij het plaatsen van een knieprothese is om een pijnloos gewricht te bekomen met een natuurlijke beweeglijkheid en functie. Om dit te bereiken gaan we als chirurg de ingreep weefselsparend uitvoeren door middel van een spiersparende benadering en behoud van de zijdelingse gewrichtsbanden. De componenten van de kunstknie dienen driedimensioneel zeer precies gepositioneerd te worden met een stevige fixatie in het bot. Een pre-operatieve planning kan “virtueel” worden gedaan op het beschikbaar beeldmateriaal (röntgenbeelden, CT-scan of MRI).
Om het aangetaste gewrichtsoppervlak te verwijderen en het botoppervlak waarop de prothesecomponten geplaatst wordt voor te bereiden, gebruiken we specifieke meet- en pasinstrumenten, geleiders en richtapparaten. Het succes hangt af van de grondigheid, precisie en ervaring van de chirurg.
In het verleden zijn al verscheidene systemen ontwikkeld geweest om de accuraatheid en de precisie van de plaatsing van de prothesecomponenten te optimaliseren, zoals computernavigatie en specifiek op maat gemaakt uitlijn-instrumentarium. Tot nu toe werd van deze systemen slechts een beperkte meerwaarde aangetoond ten opzichte van het traditioneel instrumentarium.
Hoe werkt robotica?
Een toekomst met robots in de chirurgie is in onze digitale wereld bijna niet weg te denken.
Het gebruik van de robot tijdens een chirurgische ingreep gebeurde al sinds 1999. De eerste toepassing bij het plaatsten van een knieprothese was nogal omslachtig, tijdrovend en zeer duur.
Het Naviosysteem® (Blue Belt Technology) dat op 14 maart werd voorgesteld helpt de chirurg tijdens de ingreep in het driedimensioneel plannen van de plaatsing van de prothese en het precies verwijderen van het zieke aangetaste gewrichtsoppervlak. De anatomische vorm van het gewrichtsoppervlak wordt daarbij driedimensioneel in kaart gebracht door middel van een navigatiesysteem.
De bewegingsamplitude en de stabiliteit van het gewricht wordt hierbij eveneens geregistreerd. Op basis van deze gegevens kan dan tijdens de operatie een virtuele planning worden gedaan van de plaatsing van de prothese, en welk effect dit zou geven op de beweeglijkheid en stabiliteit van het gewricht.
Na goedkeuring van de planning, gebeurt de preparatie van de botoppervlakken met een speciale frees, door de chirurg gehanteerd en gecontroleerd, maar aangestuurd door de robot met 3D-navigatie. Door het ingebouwde veiligheidssysteem wordt hierbij alleen het aangetaste gewrichtsoppervlak verwijderd en wordt het onderliggende gezonde bot met een precisie van minder dan een halve millimeter intact gelaten.
De toekomst?
Robotica is een uniek product en waarschijnlijk is dit nog maar het begin van zoveel meer. We zijn er dan ook van overtuigd dat robot-geassisteerde chirurgie in de toekomst de standaard wordt. Maar toch moeten we voorzichtig zijn om zomaar deze innovatieve technologie routinegewijs bij alle ingrepen toe te passen. Tot op heden werd nog geen meerwaarde aangetoond. Bijkomende analyse, research en optimalisatie is absoluut vereist en daar zullen we onze steen aan bijdragen.
