U wenst informatie over
- Het heupgewricht is een kogelgewricht (ball and socket) ill dat beweging in de drie assen toelaat. Het heupgewricht is bijzonder stabiel maar laat zowel abductie/adductie; flexie/extensie en endo-/exorotatie toe. De heupkop past perfect in de pan en beiden zijn bedekt met kraakbeen. Rondom het gewricht zit het gewrichtskapsel. Door de perfecte pasvorm en de gladheid van kraakbeen op kraakbeen is het heupgewricht een bijzonder soepel gewricht.
- Kraakbeen is onderhevig aan slijtage (artrose) en kan niet herstellen. Doorgedreven slijtage van het kraakbeen, waarbij het zelfs op sommige plaatsen volledig kan verdwijnen, dan de oorzaak zijn van een stroef en pijnlijk heupgewricht.
Wat is coxartrose
- Dit is de slijtage van het heupgewricht. “Cox” staat voor heup en “artrose” voor het slijten van het kraakbeen.
- Het betreft een algemene achteruitgang van het heupgewricht (degeneratie) waarbij het kraakbeen in slechte conditie verkeert of zelfs volledig afwezig is. Het lichaam reageert hierop door vocht te produceren in het gewricht en bijkomend bot (osteofyten) aan te maken. Deze poging tot herstel leidt tot spanning in het gewricht (overdruk) en toenemende stijfheid.
Klachten
- Nachtelijke pijn waarbij de patiënt wakker wordt.
- Ochtendstijfheid.
- Startpijn, de eerste stappen zijn de moeilijkste. De pijn is minder bij bewegen (fietsen gaat vaak het best) en wordt versterkt bij rust.
- Daling van de wandelafstand en mankend gangpatroon. De patiënt past zijn leven aan aan de nieuwe situatie.
- Daling van de mobiliteit of beweeglijkheid van de heup
- Moeizaam plooien, het aantrekken van schoenen en kousen is moeilijk tot onmogelijk. Niet over de badrand geraken
- Soms kan er ook pijn optreden thv de bil, de dij, de lage rug en soms zelfs ter hoogte van de knie. Klinisch onderzoek is cruciaal om te differentiëren!
Diagnose
- Anamnese
- Klinisch onderzoek
- Beeldvorming (meestal volstaat een radiografie, soms is bijkomende een botscintigrafie of MRI/CT scan noodzakelijk)
Waarom wordt er behandeld
- Om de typische pijnklachten te doen verdwijnen.
- Om een normale beweeglijkheid van het heupgewricht te bekomen.
- Om de levenskwaliteit te verhogen.
De behandelingskeuze is afhankelijk van
- De ernst van de degeneratie.
- Algemene toestand van de patient.
- Intensiteit van de klachten (wandelafstand / nachtelijke pijn / aantasting levenskwaliteit).
Niet operatief
- Aanpassing levensstijl.
- Beperken uitlokkende factoren.
- Medicatie:
- Pijnstillers
- Ontstekingsremmers (NSAID) (al dan niet met maagbescherming)
- Kinesitherapie:
- Mobilisatie (cyclische oefeningen)
- Tonificatie (gesloten keten oefeningen)
- Infiltratie in het heupgewricht
- Corticosteroïden
- Gel
- PRP
Operatief
- Bij falen van conservatieve therapie kan het plaatsen van een totale heupprothese aangewezen zijn.
QR code: 1
Meer info ivm uw opname.
Operatie: samengevat
1 - 2 nachten
Algemene of epidurale verdoving
45-60 minuten
2 weken
Geen verband, geen wondzorg
4 weken
Zo nodig voor prikjes in de buik
De wonde wordt gekleefd en kan vanaf dag 1 tegen douchewater. Geen lokale zeep gebruiken en de wonde droog deppen, niet wrijven. Een bad mag na 3 weken.
Vanaf 4 weken
2 weken steunname met 2 krukken gevolgd door 2 weken steunen met 1 kruk.
Geen
6 tot 12 weken
Volledige steunname vanaf dag 1
Hometrainer vanaf dag 1
Na 6 weken
6 weken tot 3 maanden
Tot 2 jaar
Operatie: uitgebreide uitleg
Voor wie en wat wordt er gedaan?
- Indien er ernstige slijtage van de heup (coxartrose)is opgetreden en conservatieve maatregelen geen oplossing bieden, is het aangewezen een totale heupprothese te plaatsen.
Wat moet er gebeuren voor de ingreep
- U bent nuchter de dag van de operatie (= niet eten, drinken of roken vanaf middernacht vóór de operatie). Thuismedicatie mag ‘s ochtends nog worden ingenomen met een klein slokje water. Ook koffie of andere dranken zijn niet toegelaten!
- In overleg met uw huisarts, wordt de inname van bloedverdunners tijdelijk gestopt. Asaflow (Acetylsalicylzuur)mag in principe verder worden ingenomen.
- Zo nodig wordt voor de operatie bij de huisarts een bloedafname en ECG afgenomen. Het resultaat wordt meegenomen de dag van de operatie.
- U neemt het samenwerkingsdocument ingevuld en ondertekend mee de dag van de operatie en geeft dit aan de verpleegkundige.
- In geval van suikerziekte vragen wij u de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen. Voorzie best snelle suikers (bv druivensuiker) in geval van een te lage suikerspiegel.
- Vergeet niet te vermelden indien u allergisch bent aan medicatie, latex of ontsmettingsmiddelen
- In samenspraak met de chirurg en de anesthesist wordt het type van anesthesie gekozen. Met anesthesie wordt bedoeld: de wijze waarop u of de te opereren plaats verdoofd wordt tijdens de operatie. Bij de operatie aan uw heup kan gekozen worden voor regionale anesthesie, waarbij alleen de benen/heup verdoofd worden, of voor algemene anesthesie, waarbij u geheel verdoofd bent en dus slaapt.
Hoe verloopt de ingreep
- Tijdens de operatie ligt u op uw rug. De anesthesist en de chirurg leggen u in de juiste positie. Via een spiersparende voorste toegangsweg wordt het heupgewricht benaderd. De heupkop wordt verwijderd en een totale heupprothese wordt geplaatst.
- De operatie duurt ongeveer 1 uur. Daarbij is geen rekening gehouden met de voorbereidingstijd van de anesthesist.
Waarom spiersparend
- Wanneer we de anterieure toegangsweg naar de heup gebruiken voor het plaatsen van een totale heupprothese, plaatsen we de heupcomponenten via een kleine incisie in de liesplooi. We kunnen het heupgewricht benaderen tussen de belangrijke spiergroepen, zonder enige spier te moeten losmaken of de bezenuwing ervan te beschadigen. Bovendien wordt het posterieure heupkapsel en de externe rotatoren gespaard. Ook wordt de belangrijkste heupstabilisator (de musculus gluteus medius) niet aangeraakt.
Wat zijn de voordelen van een anterieure toegangsweg
- Onderzoek heeft uitgewezen dat het risico op een luxatie of “ontwrichting” van de totale heupprothese veel lager is dan bij de klassieke benaderingswijzen van het heupgewricht. Bovendien is er een vlottere initiële revalidatie, aangezien er geen spieren losgemaakt worden. Er zijn geen restricties wat betreft mobiliteit of slaappatronen aangezien de heup zeer stabiel is. De patiënt mag onmiddellijk slapen zoals hij zelf wil (zijde/rug/buik). Gezien de gluteale spieren niet geraakt worden, is er geen risico op postoperatief manken.
- Het esthetische voordeel van de anterieure toegangsweg is dat de incisie in de liesplooi wordt gemaakt en het litteken na de operatie niet zichtbaar is wanneer de patiënt ondergoed of een bikini draagt (vandaar de term ‘bikini’ incisie).
Beleid tijdens de hospitalisatie
- De dag van de operatie komt u reeds een eerste keer uit bed. De dag na de ingreep komen de kinesist en de ergotherapeut bij u. De voorwaarden om uit het ziekenhuis ontslaan te worden, zijn dat u moet kunnen stappen (met krukken/rolator), trappen doen en in/uit bed geraken. Uiteraard moet u ook algemeen goed zijn en mogen er geen complicaties zijn.
- U kunt uw geopereerde heup met uw hele lichaamsgewicht belasten. In het begin is dit pijnlijk en uw heupspieren zijn soms nog niet sterk genoeg. Daarom maakt u in de eerste periode gebruik van krukken. De kinesist geeft u daarbij instructies en besteedt aandacht aan de manier waarop u loopt (looppatroon). De krukken zijn eveneens van groot belang om de initiele ingroei van de prothese probleemloos te laten plaatsvinden.
- Door de vaak jarenlange klachten hebt u mogelijk een afwijkende manier van lopen ontwikkeld. Het is belangrijk om na de operatie weer zo normaal mogelijk te lopen. Draag liefst stevige instapschoenen met een stevige zool.
- Als u oefeningen doet, verbetert de beweeglijkheid van uw nieuwe heup en worden uw spieren sterker. De kinesist leert u de oefeningen die u thuis zelf voortzet.
Beleid na ontslag
- Waarschijnlijk functioneert u op dat moment met uw nieuwe heup al beter dan voor de operatie. Het is raadzaam eventuele hulp thuis (voor het doen van boodschappen e.d.) vooraf al te regelen met familie/buren etc. Het is handig als u uw huishouden al voor de opname voorbereidt op uw thuiskomst.
- Om een thrombose te voorkomen worden bloedverdunnende medicijnen in injectievorm voorgeschreven gedurende een periode van 4 weken.
controle en opvolging
- Controle op de raadpleging wordt voorzien 2 weken en 6 weken na de ingreep.
Revalidatie
- Kinesitherapie wordt voorgeschreven om thuis verder te revalideren.
- Steunname is onmiddellijk toegelaten. De eerste 2 weken zijn 2 krukken aangewezen, gevolgd door een periode van 2 weken met 1 kruk
Eventuele complicaties
- Infectie
- Zenuwschade
- Loslating van de prothese
- Nabloeding
- Luxatie van de prothese
- Thrombose
- Periprothetische fractuur
Luchthaven
- Wanneer u op de luchthaven of op een andere plaats doorheen een metaaldetector of bodyscanner moet, kan het zijn dat die reageert op de aanwezigheid van een heupprothese. Dit hangt af van de gevoeligheid van de scanner en zal niet steeds gebeuren.
- Bij ontslag krijgt de patiënt een attest mee waarin verklaard wordt dat er een heupprothese werd geïmplanteerd. Dit document kan u voorleggen ter verduidelijking, maar verdere controle kan vereist zijn.
Levensduur van een heupprothese
- De levensduur van een prothese is afhankelijk van leeftijd, geslacht, BMI en activiteitsniveau. In literatuur wordt tot 95% overleving na 15 jaar en 85% overleving na 20 jaar gerapporteerd. Het is evident dat men in de literatuur nog geen conclusies heeft over de duurzaamheid “in vivo” van de moderne materialen zoals de nieuwste generatie keramiek (Biolox Delta) of polyethyleen. De studies “in vitro” tonen echter zeer beloftevolle resultaten waarbij men schat dat de duurzaamheid nog fel zal toenemen.
- Betreffende de slijtvastheid van de huidige materialen kunnen we stellen dat in de overgrote meerderheid van onze patiënten, de patiënt zijn prothese niet zal kunnen verslijten. De overgrote meerderheid zal na het plaatsen van een prothese, nooit nog een vervanging nodig hebben.
Sexualiteit en heupprothese
- Vele patiënten hebben vragen over seksuele beleving na het plaatsen van een totale heupprothese en de risico’s.
- Algemeen kunnen we stellen dat heuppijn omwille van coxarthrose en dysplasie een gekende oorzaak is van seksuele moeilijkheden. In studies is aangetoont dat de seksuele tevredenheid en prestaties na het plaatsen van een heupprothese voor deze indicaties duidelijk toenemen.
- De eerste 6 weken moet er wat voorzichtigheid ingebouwd worden maar er bestaat absoluut geen verbod op intimiteit. Onderstaande illustratie toont wel een aantal houdingen die de eerste 6 weken beter vermeden worden.
- In die periode bestaat er een verhoogd risico op luxatie bij extreme bewegingen en bijgevolg ook tijdens seksuele activiteit. Onderzoek naar 12 courante standjes toont aan dat 4 houdingen voor vrouwen en 1 houding voor mannen best vermeden worden na het plaatsen van een totale heup prothese (zie foto). Dit verschil is te verklaren doordat bij sommige seksuele houdingen er een grote beweeglijkheid noodzakelijk is bij de vrouwen dan bij mannen. We raden patiënten aan in de eerste maanden na een heupprothese rustig op te bouwen binnen de pijngrenzen en deze specifieke houdingen te vermijden.