Artrose van de knie

Wanneer het conservatief beleid faalde, zal een chirurgische behandeling besproken worden. Deze behandeling is patiënt-specifiek gezien elke patiënt een enigsinds uniek patroon van artrose stelt.

Verschillende behandeling zijn mogelijk, en zijn sterk afhankelijk van het type/uitgebreidheid van het letsel, de locatie, de leeftijd van de patiënt alsook de algemene situatie conditie van de knie en/of patiënt. De voornaamste behandelingen omvatten:

• Kijkoperatie / Artroscopisch debridement:
  • Enkel bij mechanische derangement (instabiele meniscusscheur).
  • Biedt geen curatief herstel van de artrose
  • Wordt zelden gedaan gezien dit vaak niet tot het gewenste effect leidt (korte termijn winst) en soms zelfs de klachten kan doen verergeren.
• Valgiserende osteotomie (High Tibial Osteotomy, HTO)
  • In het kader van lokale slijtage aan de mediale (binnen) zijde van de knie met een overbelasting van het mediale compartiment in jonge patiënten met geen eindstandige artrose.
  • Hierbij wordt (meestal) het onderbeen gecorrigeerd tot een recht been bij varus alignement (O-benen).
  • Op die manier wordt het slijtageproces afgeremd door de druk te verleggen van de versleten binnenzijde naar de gezonde buitenzijde
  • Vertraagt de verdere slijtage aan de mediale zijde en kan de verdere behandeling met prothese uitstellen/vermijden.
• Variserende osteotomie (Distal Femoral Osteotomy, DFO):
  • In het kader van lokale slijtage aan de laterale (buiten) zijde van de knie met een overbelasting van het laterale compartiment in jonge patiënten met geen eindstandige artrose.
  • Op die manier wordt het slijtageproces afgeremd door de druk te verleggen van de versleten buitenzijde naar de gezonde binnenzijde.
  • Vertraagt de verdere slijtage aan de laterale zijde en kan de verdere behandeling met prothese uitstellen/vermijden
• Fulkerson osteotomie (tuberositas tibiae transpositie, TTT)
  • Deze ingreep wordt uitgevoerd bij artrose tussen de knieschijf en het bovenbeen waarbij de knieschijf significant naar buiten spoort (en laterale slijtage heeft).
  • Dit is een correctie van de positie van de aanhechting van de kniepees aan het onderbeen zodat de knieschijf meer naar binnen wordt verplaatst en op die manier de druk aan de buitenzijde weggenomen wordt. Op die manier wordt het slijtageproces afgeremd.
  • Patiënten worden op die manier verder weggehouden van een totale knieprothese
• Unicompartimentele knieprothese (UKP)
  • Wanneer er graad 4/eindstandige gonartrose aanwezig is ter hoogte van één compartiment.
    • voornamelijk bij slijtage aan de binnenzijde = anteromediale gonartrose
  • Intacte ligamenten zijn noodzakelijk voor een goede functie van de prothese
• Totale knieprothese (TKP)
  • Tricompartimentele/veralgemeende graad 4 gonartrose
  • Aantasting van meerdere compartimenten of één compartiment met 1 of meerdere slecht functionerende ligamenten.
  • Te overwegen wanneer er een significante asafwijking is van het onderste lidmaat.

Verschillende factoren zullen de planning in de finale behandeling beïnvloeden. De uitgebreidheid van slijtage, de onderliggende stabiliteit van de knie, eerdere behandeling,... zijn allen elementen waarmee rekening wordt gehouden bij het bespreken van een behandeling.

Het spreekt voor zich dat niet iedereen met een en dezelfde behandeling dient behandeld te worden.Op basis van onze uitgebreide ervaring proberen wij elke patiënt te oriënteren naar de beste/meest gepaste behandeling voor zijn specifieke problematiek. Hierbij hanteren wij een specifieke flow-chart om een 'patient-specific treatment' te voorzien.

• Voor de operatie dienen de noodzakelijke pre-operatieve onderzoeken alsook vragenlijsten worden ingevuld.
• Bloedverdunners dienen gestopt te worden na overleg met de huisarts. Uitzondering hierop is Asaflow/Cardioaspirine dat doorgenomen mag worden.
• Vergeet niet aan te geven als u allergisch bent.
• Soms worden nog additionele onderzoeken gevraagd om het verloop van de ingreep te kunnen plannen. In het bijzonder zal voor de ingreep de as van het onderste lidmaat worden nagegaan.
• Rookstop is primordiaal voor deze ingrepen, en moet eventueel mits ondersteuning worden geïnitieerd voor de ingreep.

• De ingreep verloopt via een dagopname (Artroscopie) of 1/2 nacht hospitalisatie, afhankelijk van het type en uitgebreidheid van de behandeling.
• De ingreep wordt uitgevoerd onder algemene of rachi (epidurale) verdoving.
• Afhankelijk van de uitgebreidheid van de behandeling krijgt u eenmalig of tot 3 maal antibiotica alsook Exacyl (Tranexaminezuur) toegediend.
• De uitgebreidheid en locatie van de incisie wordt bepaald door de geplande ingreep.
• Na de operatie wordt er in sommige gevallen (HTO/TTT) een gips aangelegd.
• In het geval van een UKP of TKP, wordt het been in een geplooide positie geplaatst (dmv een driehoekskussen) na de ingreep gedurende 3 à 4 uur om residuele bloedingen in het gewricht te beperken.

• U zal tijdens de hospitalisatie gemobiliseerd worden door de kinesist en ergotherapeut van de afdeling. Hierbij wordt zo nodig gewezen op specifieke beperkingen afhankelijk van de voorafgaande ingreep. Dit omvat onder andere de partiële steunname en beperking naar actieve strekking bij TTT. Enkele standaard oefeningen alsook het leren mobiliseren zal worden begeleid door de kinesist
• Postoperatieve radiografieën zullen de dag na de ingreep worden uitgevoerd.
• Ontslag vindt enkel plaats zo de pijn onder controle is, er geen complicaties werden opgemerkt en u de revalidatie-doelstellingen heeft behaald met de kinesist.
• In selectieve gevallen zal er post-operatief een brace of nieuwe gips worden aangemeten (HTO/DFO/TTT)

• Pijnstilling alsook ijsapplicatie zijn noodzakelijk tijdens de eerste dagen post-operatief.
• Kinesitherapie dient snel hernomen te worden om de mobiliteit en strekking te herwinnen. Ook zal de kinesist thuis u verder begeleiden in de gangrevalidatie.
• Thromboprofylaxie ('spuitjes in de buik' tegen flebitis) dient verdergezet te worden zoals aangegeven op het voorschrift. Deze 'spuitjes in de buik' tegen flebitis worden geplaatst door uzelf of de thuisverpleging.
• Bracing op basis van voorschrift en het postoperatief beleid is noodzakelijk bij selectieve indicaties en de duur van behandeling zal worden besproken door de chirurg.

De eerste post-operatieve controles vinden plaats (afhankelijk van chirurg) op 2 en 6 weken of 4 weken post-op, dit om de evolutie van de wonde alsook de mobiliteit van de knie op te volgen.

Verdere controles vinden plaats in de daaropvolgende maanden, meestal met een interval van 4 tot 8 weken, vaak op basis van evolutie en type behandeling.

Revalidatie vindt plaats via uw eigen kinesist. Op basis van het voorschrift dat wordt voorzien na de operatie kan deze van start gaan.

Initieel dient gewerkt te worden op herwinnen van de Range of Motion (ROM) alsook het uitvoeren van anti-inflammatoire kinesitherapie en mobilisaties.

Steunname progressief op te bouwen volgens voorschrift.

Alle oefeningen dienen binnen de pijngrenzen plaats te vinden. Pijn is een indicatie van overbelasting, en dient steeds aan de kinesist te worden gemeld om de belasting van de oefeningen aan te passen.

• Infectie
• Wondhelingsproblemen
• Bloeding in het gewricht
• Flebitis/Diepe Veneuze Thrombose/Longembolie
• Vertraagde heling (Delayed union) of afwezige heling (Non-union) van de osteotomie (HTO/DFO/TTT)
• Verlies van correctie na osteotomie (HTO/DFO/TTT)
• Falen van fixatie (UKP/TKP)
• Progressie van degeneratieve letsels in natieve compartimenten (HTO/DFO/TTT/UKP)
• Prominent osteosynthesemateriaal (HTO/DFO/TTT)

• Pijn tijdens/na revalidatie is een teken van overbelasting/te zware oefeningen. Bespreek dit zeker met de kinesist om hier aandacht aan te besteden.
• Aarzel niet om de dienst Orthopedie te contacten wanneer jij, je huisarts of kinesist zich zorgen maken betreffende de evolutie van het post-operatieve verloop.