U wenst informatie over
- Het enkelgewricht is een scharniergewricht tussen het onderbeen en het sprongbeen van de voet en de enkel wordt gestabiliseerd en bij elkaar gehouden door gewrichtsbanden of ligamenten alsook een gewrichtskapsel.
- Bij een verzwikking of verstuiking van de enkel kunnen deze structuren verrekken of scheuren.
- Bij een minderheid van deze patienten zal er evenwel een instabiliteit in de enkel blijven bestaan zelfs na intensieve oefentherapie en kiné.
Meer uitleg
Men spreekt van instabiliteit wanneer er een frequent gevoel van onzekerheid is in de enkel, met een neiging deze te zullen omslaan. Dit wordt vooral duidelijk bij bepaalde activiteiten zoals wandelen op oneffen oppervlak, pivoterende sporten, springen etc.
- Men spreekt over functionele instabiliteit wanneer de enkel bij klinisch onderzoek wel stabiel lijkt maar toch is er een verzwikkingsneiging aanwezig.
- Men spreekt van mechanische instabiliteit wanneer er bij klinisch onderzoek duidelijke anatomische schade en zwakte is aan de gewrichtsbanden.
Vaak beginnen de klachten na een (zware) enkelverstuiking. 10 tot 20 % van de enkelverstuikingen worden uiteindelijk chronisch.
Klachten
- Frequent gevoel van onzekerheid is in de enkel, met een neiging deze te zullen omslaan.
- Pijn kan aanwezig zijn maar is meestal niet de hoofdklacht.
- Zwelling kan aanwezig zijn.
Diagnose:
Klinisch onderzoek
- Instabiliteit is vnl een klinische diagnose
Schuiflade test van de enkel 1
Beeldvorming
- Stressradiografie: Talaire tilt test 1
2
: wanneer de buitenste enkelbanden worden opgespannen moet het sprongbeen stabiel in de enkelvork blijven zitten. Wanneer deze banden gescheurd zijn, zal dit evenwel te ver open gaan.
- Echografie en/of mri scan geven extra informatie over de ligamentaire status.
Waarom wordt er behandeld
- Om terug een stabiel gevoel te bekomen in de enkel
- Pijn weg te nemen
- Uiteindelijk verdere beschadiging van het enkelgewricht zoals kraakbeenletsels en slijtage (artrose) tegen te gaan.
De behandelingskeuze is afhankelijk van
- Wat is het resultaat na langdurige kinesitherapie?
- Al of niet gescheurde ligamenten, en hoeveel ligamenten er zijn gescheurd
- Het activiteitsniveau van de patiënt, sportactiviteiten, beroep
- Reeds kraakbeenslijtage aanwezig in de enkel
- Algemene gezondheid van de patiënt
Niet operatief
- kinesitherapie en oefentherapie met nadruk op enkelstabilisatietraining (optrainen van de peroneuspezen), proprioceptieve training. Verstevigingsoefeningen van de onderbeenmusculatuur.
- taping en/of bracing bij belasting
Operatief
Enkelstabilisatieprocedure of ligamentoplastie:
Hechting of reconstructie van laterale enkelbanden zijn beiden mogelijk.
Vrij klassiek wordt een Bröstrum-Gould procedure uitgevoerd:
Hierbij wordt de laterale enkelband hersteld en opgehecht en verstevigd met een omgevend weefsel of synthetische materiaal (internal brace). Figuur 3, foto3
Recent werden ook arthroscopische technieken voor hechting ontwikkeld.
dagziekenhuis, nuchter binnenkomen, bloedverdunner tijdig stoppen.
algemene narcose, ev ruggeprik
60 min
enkel bij gipswissel, hechtigen verwijderen na 2 weken
ja, voor prikjes in de buik, geen specifieke wondzorg
4-tal weken
2-3 weken
4-5 weken gips waarvan eerste twee niet steunen
Ja, voet,enkel & onderbeen daags voordien
Minstens 4 weken gips
Na 2 weken kan gestart met steunen op loopgips.
minstens 2-4 weken
na 4-6 weken
Joggen na drie maand en contactsporten vaak pas na 4-6 maand.
zolang gips of krukgebruik
zittend werk: 6 weken. Belastend werk: 3 maand
3-4 maand
Voor wie en wat wordt er gedaan:
- Uit te voeren bij patiënten met blijvende verzwikkingsneiging van de enkel zelfs na langdurige verstevigingsoefeningen bij een kinesist (4-6 maand). De enkelbanden zijn verzwakt of gescheurd.
- De laterale enkelbanden worden hersteld en/of gereconstrueerd. Deze ingreep kan in dagziekenhuisopname doorgaan.
Wat moet er gebeuren voor de ingreep:
- Ga naar het secretariaat orthopedie en de opnamedienst om de administratieve zuil van uw opname te regelen
- Neem afspraak met uw huisarts voor de preoperatieve onderzoeken en vragenlijsten. Vergeet de resultaten niet mee te nemen bij opname
- Vergeet niet te vermelden als u allergisch bent aan medicatie, latex of ontsmettingsmiddelen
- Bloedverdunners moeten soms gestopt worden, bepaal dit met de orthopedist of huisarts
- U wordt opgenomen de dag van de ingreep via dageziekenhuis. Vanaf 12 u ’s nachts mag u niets meer eten of drinken.
- Voet en enkel worden best grondig gewassen voor opname met zeep en zo mogelijk eventueel met isobetadinezeep (rode flacon):
- Bij opname wordt uw voet eveneens nog eens grondig ontsmet.
Hoe verloopt de ingreep:
- De ingreep wordt uitgevoerd door uw behandelende orthopedist, bijgestaan door zijn assistenten (arts-specialisten in opleiding), operatieverpleegkundigen en de anesthesist.
- Om de pijn maximaal te bestrijden gebruiken we een algemene anesthesie of een ruggeprik. Ingreep gebeurt met de patiënt in zijlig.
- Een incisie wordt gemaakt over de buitenenkel en meet een 5-tal centimeter. De ingreep zelf wordt beschreven bij “operatieve behandeling”.foto3
- Meestal worden de patiënten pas echt wakker en goed bewust in de ontwaakkamer.
- De geopereerde enkel bevindt zich dan in een onderbeengips. U krijgt de geregeld pijnstilling toegediend zo nodig.
- Eens goed wakker keert u terug naar uw kamer.
Beleid tijdens de hospitalisatie:
- Na de ingreep komt uw behandelend chirurg u nog zien voor ontslag.
- De nodig attesten voor arbeidsongeschiktheid, thuisverpleging en medicatie worden meegegeven.
- U ontvangt tevens een ontslagbrief gericht aan uw huisarts (die krijgt zij/hij eveneens via digitale mail).
- Uw controle afspraak wordt geregeld en u krijgt hiervan een bevestigingsbrief.
- Deze eerste controle gaat door via de gipskamer waar de open gips wordt vervangen door een synthetische gips.
Beleid na ontslag:
- U stapt met krukken en steunt niet op het geopereerde been tot zolang uw arts dit voorziet. Meestal is dit voor deze ingreep 2 weken.
- Hoogstand van het been is aangewezen, zeker eerste dagen, zowel ‘s nachts continu maar ook overdag gedurende meerdere periodes van 30 minuten. Wanneer de gips gespannen aanvoelt kan dit door de zwelling zijn en is hoogstand en rust aangeraden.
- Eerste vier weken dient men ook één maal per dag een injectie tegen tromboflebitis (verstopping van de aders) te krijgen.
Deze kan u eigenhandig plaatsen onderhuids in de buik of laten zetten door een thuisverpleegster. Een attest hiervoor heeft u ontvangen bij ontslag. Deze injecties moeten worden geplaatst zolang er een gips aanwezig is en/of u onvoldoende rondstapt.
- Voldoende bewegen met de tenen en knie.
- Neem voldoende pijnstillers (paracetamol 1gr tot 4 maal per dag). Bij hevige pijn kan u tradonal odis 50mg tussendoor nemen. Een ontstekingsremmer kan eventueel ook maar dit wordt best met uw behandeld arts of huisarts voordien besproken
- Er werd onmiddelijk na de ingreep een (open)gipsspalk aangelegd die na enkele dagen op de gipskamer wordt vervangen door een synthetische gips. In totaal wordt 4–5weken gegipst waarvan de eerste 2 weken zonder steunname.
- Na 4-5 weken volgt opstart kinesitherapie met in eerste instantie mobiliseren van de enkel en nadien verstevigingsoefeningen.
- Stabiliserende enkelbrace wordt gedragen tot 3 maand na de ingreep.
- Totale revalidatie bedraagt vier tot zes maand. Fietsen en zwemmen kan na zes weken. Joggen na drie maand en contactsporten vaak pas na 4-6 maand.
- U kan zeker niet met de wagen rijden zolang u gipsbehandeling heeft en krukken gebruikt.
Nabehandeling:
- Na de ingreep wordt een gips aangelegd tot 4 weken waarvan de eerste twee weken zonder steunname. Na vier weken volgt opstart kinesitherapie met in eerste instantie mobiliseren van de enkel en nadien verstevigingsoefeningen. Beschermende enkel veterbrace tot 3 maand na de ingreep.
- Eerste vier weken dient men ook injecties tegen tromboflebitis te krijgen.
- Totale revalidatie bedraagt vier tot zes maand. Fietsen en zwemmen kan na zes weken. Joggen na drie maand en contactsporten vaak pas na 4-6 maand.
Controle en opvolging:
- Er werd onmiddelijk na de ingreep een (open)gipsspalk aangelegd die na enkele dagen op de gipskamer wordt vervangen door een synthetische gips. De afspraak voor deze eerste consultatie wordt voor u geregeld de dag van de ingreep. Een bevestigingsbrief wordt u meegegeven.
- In totaal wordt 4 tot 5 weken gegipst waarvan de eerste twee weken zonder steunname.
- Uw controle afspraken worden voorzien na ongeveer 1 week, 2 weken (verwijderen hechtingen) en 4-5 weken. Na 4-5 weken wordt geen nieuwe gips aangelegd. Bij iedere controle wordt u de datum en het uur van uw volgende controle meegedeeld.
- De (voor)laatste controle volgt meestal een drietal maand na de ingreep.
Revalidatie:
- Na vier weken volgt opstart kinesitherapie met in eerste instantie mobiliseren van de enkel en nadien verstevigingsoefeningen. Het kinesitherapie attest wordt u overhandigd ofwel de dag van de ingreep of bij het verwijderen van de laatste gips.
- Totale revalidatie bedraagt vier tot zes maand. Fietsen en zwemmen kan na zes weken. Joggen na drie maand en contactsporten vaak pas na 4-6 maand.
Eventuele complicaties:
- Elke chirurgische ingreep heeft mogelijke complicaties, al is de kans erop klein.
- Wondontsteking kan bij elke chirurgische ingreep. Deze manifesteert zich ten vroegste 3 tot 4 dagen na de ingreep maar kan ook later. Alarmsymptomen: koorts, hevige pijn op de wonde moet de gips verwijderd
- Zwelling en nabloeding zijn mogelijk. hoogstand noodzakelijk.
- Indien gips te veel knelt is controle bij een uw arts of via de gipskamer steeds aangewezen.
- Een negatieve reactie op de verdoving.
- Een ontsteking rond de hechtingsdraad.
- Schade aan bloedvaten of zenuwen.
- Chronisch pijnsyndroom
Nog enkele tips:
Indien u vragen hebt of ongerust bent, kan u het secretariaat orthopedie bereiken via mail of per telefoon.