U wenst informatie over
- Een holvoet of Pes cavus (de medische term) of in meer gevorderde gevallen pes cavo-varus is een voetstatiek waarbij de voet een hoge wreef vertoont.
- Door de hoge wreef is de voetboog aan de binnenzijde van de voet hoog van de grond.
Oorzaken
De holvoet in het resultaat van een onevenwicht van de verschillende spierkrachten die op de voet werken. De meest gekende oorzaken zijn:
- Aangeboren zoals bij charcot-marie-tooth aandoening
- Neurologisch zoals bij poliomyelitis, cerebral palsy
- Post-traumatisch na bv . Talusbreuken
- Idiopatisch (als de oorzaak niet gevonden wordt)
Klachten
- Pijn bij belasting aan de voetzool t.h.v. de kop van de middenvoetsbeenderen (metatarsalgie)
- Pijn thv. het hielbeen en het hielkussen door de hoge voetboog (fascitis plantaris)
- Hyperpressie pijn aan de onderzijde van de grote teen
- Pijn buiten zijde van de enkel (peroneuspees tendinopathie)
- Pijn thv. het middenvoet: (middenvoet gewricht) Lisfranc ontsteking of slijtage
- Pijnlijke hamertenen en/of klauwtenen
- Verstuikingen van de enkel door de holvoet statiek
Diagnose
Diagnose gebeurt door anamnese, klinisch onderzoek en staande radiogafieën van de beide voeten en enkels. Voor een meer gedetailleerde diagnose zijn echografie en vaak een MRI en/of SPECT-CT nodig, afhankelijk van de ernst van de aandoening.
Waarom wordt er behandeld
Een pijnloze voet en correctie van het alignement van de achtervoet en de voorvoet is het doel van de behandeling. Geen enkele holvoet is hetzelfde en daarom is een behandeling bij holvoeten vaak geindividualiseerd.
De behandelingskeuze is afhankelijk van
- De ernst van de afwijking
- Een soepel of rigide holvoet
- De leeftijd en de dagelijkse activiteit,
- De algemene toestand van de patiënt,
- diabeet (suikerziekte),
- roker,
- andere aandoeningen bv. Charcot-Marie-Tooth,
Niet operatief
- Steunzolen
- Kinesitherapie
- Brace thv. de enkel
- Infiltraties met corticoiden
- Nasaids
- Orthopedishce schoenen
Operatief
Operatieve behandeling wordt uitgevoerd bij het falen van de conservatieve therapie en is een combinatie van de volgende operatieve technieken:
- Calcaneum osteotomie met laterale shift
Hierbij wordt een zaagcoupe doorheen het hielbeen gemaakt, langs de buitenkant. Vervolgens wordt het hielbeen naar de buitenzijde van de voet verschoven voor 5-10 mm. Hierdoor corrigeert men de schuine stand (varisatie) van de achtervoet en ook deels de voetboog aan de binnenkant van de voet. Deze ingreep ontlast ook de peroneuspezen aan de buiten zijde van de enkel. Deze osteotomie (zaagcoupe doorheen bot) wordt vastgezet met één of twee schroeven. Er zij vesrchillende type osteotomiën. De Dwyer osteotomie en de Z-osteotomie van het hilebeen zijn de meest gebruikte technieken. (figuur)
- Rijzingsosteotomie van de 1ste middenvoet beentje
Een rijzingsosteotomie of het omhoogzetten van de 1ste straal van het middenvoet (medische term: dorsiflexie osteotomie) is bijna altijd noodzakelijk bij een holvoetcorrectie. Dit is een belagrijke osteotomie om de stand van de voet met hyperpressie van de 1ste straal te corigeren.
- Peroneuspees deridement met of zonder peestranfer
Het debridement of opkuisen van de peronei is noodzakelijk als de pees kleine scheurtjes en zieke zones heeft ontwikkeld door de holvoetstatiek. De pees is dan ook veel dikker dan een normale pees. Dit ingreep wordt nooit alleen uitgevoerd. Het is altijd in combinatie met hielbeenosteotomie.
Bij ruptuur van de peronei en/of bij ernstige schade aan de pees wordt de naastliggende pees gebruikt voor herstel. Hierbij wordt een peestransfer uitgevoerd om de continuiteit en de functie van de pees te herstellen. Ook deze ingreep gebeurt altijd samen met de calcaneumosteotomie.
- Tibialis posetriorpees transplantatie of peesverleging
Bij sommige holvoeten zij de misvormingen zodanig gevorderd door de verkeerde krachten dat een peestrasplantatie of peesverleging noodzakelijk is.
Een voorbeeld hiervan is de transplantatie van de tibilas posteriorpees van de binnen zijde van de voet naar de buitenzijde van de voet. Zo wordt de misvormende kracht van deze pees een corrigerende kracht in de voetstatiek.
- Kuitspier/Achillespees verlening
Een verlenging wordt gedaan bij patiënten met verkorte kuitspier of verkorte achillespees om zo een beter correctie te kunnen bekomen van de stand van de achtervoet.
- Triple Artrodese
Deze ingreep gebeurt bij voetmisvorming (holvoeten) die niet meer corrigeerbaar zijn en verstijfd zijn door de jarenlange misvorming.
Hierbij worden de drie (triple) achtervoetgewrichten vastgezet met correctie van de as van de achtervoet. De gewrichten die vast gezet worden zijn het subtalaire gewricht, het talo-naviculair gewricht en het calcaneo-cuboid gewricht.
Operatie: samengevat
Verblijf
Afhankelijk van het type ingreep 1-2 nachten hospitalisatie noodzakelijk.
Anesthesie
Afhankelijk van het type ingreep.
Locoregionaal in combinatie met algemene narcose of epidurale.
Duur operatie
Afhankelijk van het type ingreep 2-3 uur.
Wondverzorging
Zo nodig
Thuisverpleging
Ja, voor prikje in de buik. De wonde wordt enkel verzorgd door de chirurg in de gipskamer.
Prikjes in de buik
Noodzakelijk bij gips immobilisatie
Wondgenezing
x
Immobilisatie
Afhankelijk van het type ingreep.
6-8 weken gips met steun verbod.
Wassen
Zodra geen vaste gips meer noodzakelijk is, mag de voet gewassen worden.
Kinesitherapie
x
Stappen
Afhankelijk van het type ingreep: 6-8 weken steunverbod.
Krukken
Noodzakelijk bij alle ingrepen.
Fietsen
Na 8 weken kan men starten op een home-trainer .
Sporten
Afhankelijk van het type ingreep. Geen sport de 1ste 3 maanden.
Autorijden
Na 8 weken is dit mogelijk.
Werkonbekwaam
8-10 weken werkonbekwaam.
Volledig herstel
Afhankelijk van het type ingreep.
Volledige resultaat zal pas duidelijk zijn na 6 maanden.
Operatie: uitgebreide uitleg
Voor wie en wat wordt er gedaan
- Bij alle patiënten met pijn en last starten we met de niet- operatieve behandeling. Bij het falen hiervan doen we operatieve behandeling.
- Bij patiënten met soepele, corrigeerbare holvoeten bij wie de niet-opertaieve behandeling gefaald heeft doet men calcaneum osteotomie in combinatie met andere technieken zoals eerder besproken.
- Bij patiënten met rigide, niet corrigeerbare holvoeten is triple arthrodese met dorsiflexie osteotomie van de 1se straal de beste behandeling (zie opertaieve behandeling)
Wat moet er gebeuren voor de ingreep
- Nuchter: U bent nuchter de dag van de operatie (= niet eten, drinken of roken vanaf middernacht vóór de operatie). Indien u in de namiddag wordt geopereerd, is een beperkt ontbijt toegestaan. U dient wel minstens 6 uur vóór de operatie nuchter te zijn! Thuismedicatie mag ‘s ochtends nog worden ingenomen met een klein slokje water. Geen koffie of andere dranken !
- Bloedverdunners: In overleg met uw huisarts, wordt de inname van bloedverdunners tijdelijk gestopt. Zo nodig wordt Fraxiparine (prikjes in de buik) in plaats hiervan gestart.
- Vooronderzoeken: Zo nodig wordt voor de operatie bij de huisarts een bloedafname en ECG afgenomen. Het resultaat wordt meegenomen de dag van de operatie.
- Samenwerkingsdocument: U neemt het samenwerkingsdocument ingevuld en ondertekend mee de dag van de operatie en geeft dit aan de verpleegkundige.
- Suikerziekte: In geval van suikerziekte zal u vroeg worden behandeld en is het belangrijk de diabetesmedicatie pas na een ontbijt nà de operatie in te nemen.
- Allergieën: Vergeet niet te vermelden indien u allergisch bent aan medicatie, latex of ontsmettingsmiddelen
- Gelnagels: U draagt bij voorkeur geen valse nagels. U heeft propere nagels.
- Popliteaalblok: zo nodig wordt onder geleide van echografie door de anesthesist, een prik toegediend achteraan in de knie om het onderbeen te verdoven.
Hoe verloopt de ingreep
Nadat de anesthesie toegediend is starten we met de ingreep. Uw onderbeen wordt ontsmet en steriel afgedekt.
Beleid tijdens de hospitalisatie
Tijdens hospitalisatie wordt vooral voor uw comfort gezorgd. Zo nodig wordt er extra pijnstilling gegeven. Er zal ook aandacht besteed worden aan het gebruik van krukken.
Beleid na ontslag
Alle nodige documenten en attesten worden meegegeven.
Controle en opvolging
Afspraken na de operatieve ingreep:
- 1ste week na de operatie,
- 2de week na de operatie,
- 4de week na de operatie met een radiografie van de enkel,
- 6de week na de operatie,
- 8ste week na de operatie.
Revalidatie
Afhankelijk van het type ingreep start men met gangrevalidatie en kiné meestal 6-8 weken na de ingreep. (zie hoger)
Eventuele complicaties
- Infectie en wondprobelemen: zeldzaam, meestal bij diabetici en patiënten met verminderde doorbloeding. Met de juiste zorgen geneest dit vrij goed.
- Nonunion of het niet aan elkaar groeien van de arthrodese is een mogelijke complicatie en moet opnieuw geopereerd worden.
- Malunion of het verkeerd vastgroeien van de osteotomie is beschreven. Dit is zeldzaam maar als dit zou voorvallen dan moet de osteotomie opnieuw uitgevoerd worden.
- Zwelling: dit komt bij iedereen voor en geneest ook goed. Geduld is van belang. De zwelling zal minstens 2-3 maanden aanhouden. Hiervoor wordt lymfedrainage en wisselbaden aangeraden.
- Neuropraxie: of zenuwverrekking kan voorkomen. Dit is tijdelijk en van voorbijgaande aard.
Nog enkele tips
1 week voor de ingreep leren krukken/gangkader gebruiken en zeker oefenen.
Bij arthrodese en prothese is het van belang om te stoppen met roken.
